Η σύγχυση μεταξύ των όρων «δοκιμές διείσδυσης» και «αξιολογήσεις ευπάθειας» συχνά ξεκινάει στο επίπεδο της γλώσσας. Όσοι δεν είναι επαγγελματίες στον τομέα της ασφάλειας ιστού (web security), όπως είναι οι δημοσιογράφοι, πολλές φορές αναφερόμενοι σε κάποια σημαντική ιστορία που επηρεάζει τους καταναλωτές, χρησιμοποιούν τους όρους εναλλακτικά, σαν να αναφέρονται στην ίδια διαδικασία.

Διαφορά μεταξύ των αξιολογήσεων ευπάθειας και των δοκιμών διείσδυσης

Οι έμπειροι επαγγελματίες του κλάδου γνωρίζουν τη διαφορά, όμως όσοι είναι… νέοι στον χώρο, και αυτοί, συγχέουν τις έννοιες. Γιατί; Αυτό συμβαίνει διότι ακόμη και οι επαγγελματίες τυγχάνει πολλές φορές να χρησιμοποιούν όρους και έννοιες με ασαφείς ή ανακριβείς τρόπους, όταν θα έπρεπε να είναι σε θέση να διακρίνουν πράγματα που διαφέρουν. Ας δούμε όμως τη σαφή μεταξύ τους.

Τι είναι οι αξιολογήσεις ευπάθειας; 

Μία αξιολόγηση ευπάθειας περιλαμβάνει τη διεξαγωγή μιας σειράς πολλαπλών δοκιμών ενάντια σε ορισμένες ιστοσελίδες, σε εφαρμογές ιστού, σε διευθύνσεις IP και σε εύρη IP, χρησιμοποιώντας μια γνωστή λίστα ευπαθειών και τρωτών σημείων, σαν αυτά που περιλαμβάνονται στη λίστα Top 10 του OWASP.

Όσοι πραγματοποιούν αξιολογήσεις, μπορούν επίσης να πραγματοποιήσουν δοκιμές σε συστήματα που γνωρίζουν ότι έχουν εσφαλμένα διαμορφωθεί ή στα οποία δεν έχουν εφαρμοστεί ενημερώσεις ασφαλείας και patches.

Συχνά, χρησιμοποιούνται αυτοματοποιημένα εργαλεία σάρωσης ασφαλείας.

Τα συνδρομητικά εργαλεία με άδεια εμπορικής χρήστης θεωρούνται περισσότερο ασφαλή – έρχονται με τακτικές ενημερώσεις, υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να συμπεριλαμβάνουν κακόβουλο κώδικα (τα αντίστοιχα εργαλεία ανοιχτού κώδικα, πάντως, έχουν το σημαντικό πλεονέκτημα να είναι ακριβώς τα ίδια εργαλεία που προτιμούν να χρησιμοποιούν κακόβουλοι χάκερς).   

Οι εκτιμήσεις ευπάθειας τείνουν να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στάδια:

• Προσδιορισμός όλων των πόρων, και των συνδεδεμένων πόρων, των συστημάτων πληροφορικής στο εσωτερικό ενός οργανισμού

• Αντιστοίχιση κάποιας τιμής ή προτεραιότητας σε κάθε έναν (από αυτούς)

• Διεξαγωγή αξιολόγησης μίας λίστας γνωστών τρωτών σημείων κατά μήκος ενός μεγάλου αριθμού επιφανειών επίθεσης (από login screens έως παραμέτρους διευθύνσεων URL και μέχρι διακομιστές ηλεκτρονικής αλληλογραφίας)
  

• Καθορισμός των πιο κρίσιμων τρωτών σημείων και λήψη αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των υπολοίπων

Τι είναι η δοκιμή διείσδυσης;

Η δοκιμή διείσδυσης (pen testing) από την άλλη – μολονότι ότι μπορεί να θεωρηθεί ως ένας τύπος αξιολόγησης ευπάθειας – περιλαμβάνει την αναπαραγωγή ενός συγκεκριμένου τύπου επίθεσης που μπορεί να εκτελεστεί από κάποιον χάκερ. Κάποιος που πραγματοποιεί δοκιμές διείσδυσης θα εξερευνήσει διεξοδικά τα συστήματα μέχρι να εντοπίσει κάποια ευπάθεια. Ενδεχομένως να χρησιμοποιήσει ακόμα και κάποιο εργαλείο αξιολόγησης ευπάθειας για να αποκαλυφθεί κάποια μια ευπάθεια. Μόλις εντοπιστεί κάτι, τότε θα γίνει προσπάθεια εκμετάλλευσης, για να καθοριστεί αν είναι δυνατό για έναν χάκερ να επιτύχει ένα συγκεκριμένο στόχο (πρόσβαση, αλλαγή ή διαγραφή δεδομένων, για παράδειγμα).

Συχνά, ενώ πραγματοποιείται η δοκιμή διείσδυσης, μπορεί να συναντήσει –εκείνος που κάνει τη δοκιμή- τυχαία άλλες αδυναμίες και να τις ακολουθήσει εκεί που οδηγούν. Όποιος κάνει επίσης τη δοκιμή μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιο αυτοματοποιημένο εργαλείο σε αυτό το σημείο για να εκτελέσει μια σειρά από exploits ενάντια στην ευπάθεια. 

Ορισμένες δοκιμές διείσδυσης αναφέρονται ως «white box» για να υποδείξουν ότι ο δοκιμαστής διείσδυσης έχει δώσει λεπτομερείς πληροφορίες για το περιβάλλον, όπως έναν κατάλογο περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν στον οργανισμό, πηγαίο κώδικα, ονόματα υπαλλήλων και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.λπ. Όταν –οι δοκιμές- αναφέρονται ως «black box», με αυτό τον τρόπο υποδεικνύεται ότι οι δοκιμές διείσδυσης διεξήχθησαν ή διεξάγονται χωρίς προηγούμενη πληροφόρηση σχετικά με την εσωτερική δομή του οργανισμού, χωρίς πρόσβαση σε πηγαίο κώδικα κλπ. Αυτό το είδος δοκιμής διείσδυσης μπορεί να μοιάζει περισσότερο με τις δραστηριότητες ενός κακόβουλου χάκερ, όμως μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μικρότερη κάλυψη των δυνητικά ευάλωτων περιουσιακών στοιχείων κάποιας επιχείρησης ή οργανισμού.

Ποια αποτελέσματα μπορώ να περιμένω από κάθε προσέγγιση; 

Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση θα μπορούσε να τεθεί καλύτερα αν σκεφτούμε ανάποδα, δηλαδή προς τα πίσω: Ποια είναι τα αποτελέσματα που θέλετε; 

Έκθεση αξιολόγησης ευπάθειας κατά μήκος όλων των τρωτών σημείων 

Τα αποτελέσματα συγκεντρώνονται σε μια αυτοματοποιημένη, μακροσκελή αναφορά, που περιλαμβάνει μία εκτεταμένη λίστα τρωτών σημείων που έχουν ανιχνευθεί και ταξινομηθεί κατά προτεραιότητα, από το πόσο σοβαρά και κρίσιμα είναι για την επιχείρησή. Με το πέρασμα του χρόνου, αυτή η λίστα μπορεί να αποκαλύψει αλλαγές από την τελευταία αναφορά. Ορισμένοι πάντως θα επικρίνουν τα επιτευχθέντα αποτελέσματα επειδή, σε αντίθεση με τις δοκιμές διείσδυσης, μπορεί να περιέχουν ψευδώς θετικά ή ψευδώς αρνητικά. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί αν χρησιμοποιείτε τον σαρωτή ευπάθειας εφαρμογών ιστού Netsparker (web application vulnerability scanner) για να διεξάγετε τις δοκιμές διείσδυσης. Και αυτό είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν την Netsparker – η αυτόματη επαλήθευση εντοπισμένων τρωτών σημείων με το Proof-Based Scanning.

Οι αναφορές οφείλουν να περιλαμβάνουν έναν οδηγό που θα υποδεικνύει τρόπους αποκατάστασης των τρωτών σημείων και ευπαθειών που εντοπίστηκαν. Κάποιες φορές τα ίδια τα εργαλεία συνοδεύονται από τα κατάλληλα patches που μπορούν να τρέξουν και να εφαρμόσουν οι διάφοροι συνδρομητές. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αποτελέσματα μπορούν να διανεμηθούν στη συνέχεια σε εξειδικευμένες ομάδες ανάπτυξης για να εφαρμόσουν διορθώσεις, να απομακρύνουν τις πιο σοβαρές ευπάθειες αλλά και να αντιμετωπίσουν με το κατάλληλο τρόπο τις λιγότερο σοβαρές στη συνέχεια. Σε έναν ιδανικό κόσμο, αυτή η δραστηριότητα είναι συνεχιζόμενη, αφού προγραμματίζεται τακτικά, και είναι ενσωματωμένη στο SDLC (Software Development Life Cycle) κάθε οργανισμού. 

Αναφορές δοκιμών διείσδυσης που αναλύουν σε βάθος σε κάθε ευπάθεια 

Με τη δοκιμή διείσδυσης, δεν υπάρχει κάποια μακροσκελή δημόσια αναφορά, αν και κάποιοι καταγράφουν και δημοσιεύουν τις ενέργειές τους και τα ανώνυμα ευρήματα τους, αναρτούν σε blogs τα πειράματά τους ή επιχειρούν χάκινγκ σε συνέδρια. Αν ωστόσο προσλάβετε κάποιον για να πραγματοποιήσει δοκιμές διείσδυσης, οφείλει να σας ετοιμάσει και να σας παρουσιάσει μια αναφορά, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις τέτοιες αναφορές επικεντρώνονται στη μέθοδο της επίθεσης ή στα exploits αλλά και ακριβώς ποια δεδομένα βρίσκονται σε κίνδυνο. Γενικά, επίσης, θα συνοδεύεται και από προτάσεις σχετικά με το τι μπορεί να κάνει κάποιος χάκερ σε αυτά ή με αυτά. Τα παραπάνω, θα βοηθήσουν τους αναλυτές επιχειρήσεων και τους μη τεχνικούς επαγγελματίες, που μπορεί να μην καταλαβαίνουν ή αντιλαμβάνονται όλη αυτή τη τεχνολογία που υπάρχει πίσω από τις δοκιμές τους είδους, να αντιληφθούν γρήγορα τον αντίκτυπο των επιχειρηματικών διαδικασιών.

Κάποιες φορές οι εκθέσεις περιλαμβάνουν επίσης συμβουλές αποκατάστασης. Ωστόσο, δεν ενσωματώνουν όλες οι δοκιμές διείσδυσης το λεγόμενο «exploitation των τρωτών σημείων» με τον τρόπο που το κάνει η λύση Netsparker. Μπορεί απλώς να αρκεί η επίδειξη ότι μία επίθεση μπορεί να είναι δυνατή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναφορά δοκιμής διείσδυσης μπορεί απλώς να αναφέρει θεωρητικές ευπάθειες επειδή οποιαδήποτε προσπάθεια «εκμετάλλευσης» θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία καταστροφική άρνηση υπηρεσίας (DoS). Και τέλος, δεν υπάρχει αξιολόγηση των τρωτών σημείων ή των ευπαθειών, δεδομένου ότι ο στόχος είναι απλώς να γίνει ένα πράγμα, ή τουλάχιστον να καθοριστεί αν μπορεί να γίνει. 

Ποια προσέγγιση πρέπει να υιοθετήσει ο οργανισμός μου;

Το κύριο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι: Ποια είναι η τρέχουσα στάση σας για την ασφάλεια;

Συνεχίζεται…